Η εισήγηση Στυλιανίδη στη διημερίδα του ΕΛΙΑΜΕΠ με θέμα τη Συνθήκη της Λωζάνης ~ InKomotini

«ΘΡΑΚΗ: Πρότυπο Ανοιχτής Δημοκρατικής Κοινωνίας», ήταν ο τίτλος της ομιλίας του πρώην υπουργού και βουλευτή Ροδόπης κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη, στη διημερίδα που διοργάνωσε στην Κομοτηνή το Ελληνικό Ίδρυμα Αμυντικής και Εξωτερικής με θέμα: «Η Συνθήκη της Λωζάννης...

...90 χρόνια μετά: Οι μειονοτικές ρυθμίσεις».

Ολόκληρη η ομιλία έχει ως εξής:

«Η Ελληνική πολιτική έναντι των μειονοτήτων στη Θράκη αναδεικνύεται παρά τα όποια προβλήματα ή τις αδυναμίες του ανθρώπινου παράγοντα και της Δημόσιας Διοίκησης σε σύγχρονο επίτευγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας και σε ανεκμετάλλευτο μέχρι στιγμής επιχείρημα του πολιτισμού μας προς τη διεθνή κοινότητα. Επιχείρημα, που σαφώς θα μπορούσε να αποδείξει εμπράκτως την ευαισθησία της κοινωνίας μας στα ανθρώπινα και μειονοτικά δικαιώματα , το σεβασμό στην διαφορετικότητα και την ευλάβεια με την οποία προσεγγίζει η σύγχρονη Ελληνική πολιτεία αρχές και αξίες, όπως αυτές της ισονομίας , της ισοπολιτείας , της ισότητας ευκαιριών , της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης.

Η μειονότητα στη Θράκη χαρακτηρίζεται ως θρησκευτική και προσδιορίζεται ως μουσουλμανική από τη συνθήκη της Λωζάννης , όπως ακριβώς προβλέπει το διεθνές δίκαιο. Η Ελλάδα είναι ένα από τα πρώτα κράτη στον κόσμο που αναγνώρισε το δικαίωμα του ατομικού αυτοπροσδιορισμού . Αυτό δίνει το δικαίωμα σε κάθε Έλληνα πολίτη μέλος της μειονότητας να αυτοπροσδιορίζεται όπως αυτός αισθάνεται , αυτό όμως σαφώς δεν μπορεί να μεταβάλει το χαρακτήρα και το θεσμικό προσδιορισμό της μειονότητας ως θρησκευτικής μουσουλμανικής μειονότητας.

Η διευκρίνιση αυτή είναι σκόπιμη για λόγους πολιτικής, ιστορικής και επιστημονικής ακρίβειας, διότι συχνά επιχειρήθηκε από κύκλους ή άτομα, που βασίζουν την οικονομική ή την πολιτική τους επιβίωση στο λαϊκισμό και τον εθνικισμό ή σωβινισμό να μετονομασθεί η μειονότητα σε "εθνική τουρκική μειονότητα". Όλοι αυτοί οι κύκλοι, που συνήθως είναι ευθυγραμμισμένοι με αντίστοιχους εθνικιστικούς και ιμπεριαλιστικούς κύκλους της Τουρκικής πολιτικής, βασίζουν στο μίσος και στο φανατισμό την ύπαρξή τους και συχνά έχουν επιχειρήσει άλλες φορές επιτυχώς κι άλλες ανεπιτυχώς τον εγκλωβισμό της μειονότητας ή μερίδων αυτής, σ΄ αυτή την αδιέξοδη πολιτική, που είναι απόλυτα καταστροφική, τόσο για τις σχέσεις μεταξύ των σύνοικων στοιχείων, όσο και για την προώθηση μιας νέας λογικής στην περιοχή των Βαλκανίων .

Η υιοθέτηση αυτής της πολιτικής είναι αντίθετη τόσο με τη συνθήκη της Λωζάννης , όσο και με το γενικότερο διεθνές δίκαιο, που προστατεύει τα ανθρώπινα και μειονοτικά δικαιώματα. Η συνθήκη της Λωζάννης , που υπογράφηκε απ' τον Ελ. Βενιζέλο και τον Κ. Αττατούρκ είχε δύο χαρακτηριστικά, που αποστομώνουν από μόνα τους σύγχρονους προβοκάτορες.

1. Βασίζεται στην αμοιβαιότητα μια που αναφέρεται στους μουσουλμάνους της Θράκης και στους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης , της Ίμβρου και της Τενέδου.

2. Ομιλεί στο Ελληνικό αντίτυπο για «μουσουλμανικές» και όχι «μουσουλμανική μειονότητα» της Θράκης. Ο Κεμάλ Αττατούρκ αποδέχεται έστω και υπαινικτικά την ύπαρξη διαφορετικών εθνοτικών ομάδων , οι οποίες σήμερα θίγονται ως άλλες μειονότητες από οποιαδήποτε απόπειρα εκτουρκισμού τους.

Αυτές είναι οι:

Α) Τουρκογενείς μουσουλμάνοι (θρησκεία Ισλάμ , καταγωγή Οθωμανική-Τουρκική , γλώσσα Τουρκική).

Β) Πομάκοι (θρησκεία Ισλάμ , καταγωγή αρχαιοθρακική , γλώσσα Πομακική) .

Γ) Αθίγγανοι - Rom (θρησκεία Ισλάμ ή Ορθόδοξοι Χριστιανοί, καταγωγή Rom, γλώσσα Αθιγγανική).

Δεν επεκτεινόμαστε παραπάνω στην παραβίαση της αρχής της αμοιβαιότητας της συνθήκης απ' την Τουρκία το 1955 , διότι η Ελλάδα ως Ευρωπαϊκή δημοκρατική χώρα επέλεξε συνειδητά να μην ακολουθήσει την Τουρκία στη βάναυση πολιτική της παραβίασης των ανθρωπίνων και μειονοτικών δικαιωμάτων των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης. Είναι όμως αναγκαίο η διεθνής κοινωνία να γνωρίζει πως αν και ήταν μεγάλο το κόστος και βαρύ το τίμημα που πλήρωσε ο Ελληνισμός με την εξολόθρευση ή το διωγμό 250.000 Ελλήνων , η Ελλάδα έμεινε αμετακίνητα προσηλωμένη στα ιδανικά και τις αξίες του ανθρωποκεντρικού πολιτισμού της και της δημοκρατίας . (Σημείωση προς αξιοποίηση: το 1964 απελάθηκαν όλοι οι πολίτες με ελληνική ιθαγένεια)

Παραβιάσεις συνθήκης Λωζάννης

· Αμείλικτοι αριθμοί: 90 χρόνια μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης από τους περίπου 90.000 Έλληνες που εξαιρέθηκαν της ανταλλαγής, παραμένουν στην Τουρκία περίπου 2.500-3.000 κυρίως ηλικιωμένοι. Αντιθέτως, ενώ περίπου ίδιος αριθμός Μουσουλμάνων παρέμειναν στην Ελλάδα, αυτοί έχουν αυξηθεί και στην περιοχή της Θράκης υπολογίζονται στους 115.000-120.000. Αυτό τα λέει όλα για τις πολιτικές των δύο κρατών.

· Δεν υπάρχει εξίσωση ευθυνών: Επιχειρείται συστηματικά τα τελευταία χρόνια να φανεί ότι Ελλάδα και Τουρκία παραβίαζαν εξ ίσου τα μειονοτικά δικαιώματα. Αναφέρεται ότι στη Θράκη δεν έφυγε ο κόσμος διότι ήταν αγροτικός πληθυσμός. Αντιθέτως, πιο εύκολα διώχνεις αστικό πληθυσμό όπως τους Έλληνες από την Κωνσταντινούπολη. Εάν είναι έτσι, τότε γιατί άδειασε η Ίμβρος και η Τένεδος από τον αγροτικό τους πληθυσμό;

· Υπήρξαν παραβιάσεις; Ναι! Εκατέρωθεν; Ναι!

o Χαρακτηριστικό παράδειγμα: Το καθεστώς της διοικητικής αυτονομίας της Ίμβρου και της Τενέδου που προβλεπόταν στο άρθρο 14 της Συνθήκης δεν ίσχυσε ποτέ. (Σημειωτέον ότι ήταν όρος για την παραχώρηση των δυο νησιών). Αντιστοίχως, το ελληνικό κράτος δεν εφάρμοσε ποτέ τη διάταξη του άρθρου 40 που ορίζει ότι οι μουσουλμάνοι της Θράκης θα λειτουργούν με δικές τους δαπάνες τα σχολεία τους. Τα μουσουλμανικά σχολεία χρηματοδοτούνται από τον ελληνικό δημόσιο προϋπολογισμό. Εδώ βλέπουμε μία παραβίαση που λειτούργησε προς όφελος της μειονότητας η οποία αλλιώς θα είχε ελάχιστα σχολεία. Δυστυχώς, όσο και εάν έψαξα, δεν βρήκα αντίστοιχο παράδειγμα παραβιάσεως της συνθήκης της Λωζάννης υπέρ της ελληνικής μειονότητας στην Τουρκία.

o Άλλο παράδειγμα: Σεπτεμβριανά 1955 και μουσουλμανική μειονότητα Θράκης: Την περίοδο που η τουρκική κυβέρνηση είχε διοργανώσει πογκρόμ κατά της ελληνικής μειονότητας στην Πόλη, στην Ελλάδα τα δικαιώματα των Μουσουλμάνων προστατεύονταν.

Για πολλά χρόνια εγκλωβισθήκαμε στη λογική της αμοιβαιότητας θέλοντας να προστατεύσουμε στοιχειωδώς την ελληνική μειονότητα στην Πόλη. Ουδέποτε όμως, τα πράγματα έφθασαν στην κατάσταση της Τουρκίας. Αντιθέτως, πεγκλωβιστήκαμε μονομερώς από αυτή τη λογική το 1990.

Το Ελληνικό Μοντέλο

Η συνεπής και σύγχρονη μειονοτική πολιτική της Ελλάδας στη Θράκη μετά τη μεταπολίτευση, με κορύφωση τις ριζοσπαστικές τομές του 1990 απομόνωσε σταδιακά κάθε φωνή, που ενίσχυε φανατισμούς, μίση και εθνικισμούς και έβαλε τις βάσεις για μια ανοιχτή ανθρωποκεντρική κοινωνία, μια ισχυρή δημοκρατία και μια πολιτεία που σέβεται τους πολίτες της ανεξάρτητα από τη θρησκεία , την καταγωγή , τη γλώσσα ή τον πολιτισμό που εκπροσωπούν.

Τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής, που είναι σαφείς αποδείξεις της ορθότητας της , αναδεικνύουν τις αξίες του σύγχρονου πολιτισμού μας :

1. Αυξήθηκε ο μειονοτικός πληθυσμός από 85.000 σε 115.000 – 120.000 στοιχείο που αποδεικνύει την ποιότητα ζωής.

2. Η θρησκευτική ελευθερία αποδεικνύεται απ' την ελεύθερη λειτουργία περισσοτέρων τεμενών με θρησκευτικούς λειτουργούς και θεολόγους.

3. Το δικαίωμα στην παιδεία αποδεικνύεται απ' την αύξηση των 86 μουσουλμανικών σχολείων το 1923 σε πολύ περισσότερα σήμερα, πλήρως εκσυγχρονισμένα με επάρκεια εκπαιδευτικών και εποπτικών μέσων.

4. Το δικαίωμα της ιδιοκτησίας αποδεικνύεται από την κατοχή και καλλιέργεια του 48% του αγροτικού κλήρου των νομών Ροδόπης και Ξάνθης από Μουσουλμάνους, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο απ' την πληθυσμιακή αντιστοιχία των σύνοικων στοιχείων. Επίσης απ' την ελεύθερη μεταβίβαση ιδιοκτησίας από Χριστιανούς προς Μουσουλμάνους.

5. Η ελευθερία της ενημέρωσης διασφαλίζεται απ' τη λειτουργία δορυφορικών αναμεταδοτών, που τοποθέτησε η Ελληνική πολιτεία για την αναμετάδοση και Τουρκόφωνων καναλιών καθώς και την ακώλυτη κυκλοφορία εκτός των άλλων και του Τουρκικού τύπου.

6. Η ελευθερία έκφρασης αποδεικνύεται απ' την έκδοση πολλών τουρκόφωνων ή πομακόφωνων εφημερίδων, καθώς και απ' την λειτουργία τουρκόφωνων ιδιωτικών καναλιών, τουρκόφωνης ζώνης στο πρόγραμμα της ΕΡΑ και ιδιωτικών ραδιοφωνικών σταθμών.

7. Τέλος οι πολιτικές ελευθερίες (status activus) αποδεικνύονται από την ισότιμη συμμετοχή κάθε μουσουλμάνου σε οποιαδήποτε κοινωνική, συνδικαλιστική και πολιτική δραστηριότητα π.χ. υπάρχουν εκλεγμένοι στα επιμελητήρια, στους επιστημονικούς συλλόγους , στη νομαρχιακή και τοπική αυτοδιοίκηση, στο κοινοβούλιο καθώς και στα όργανα των πολιτικών κομμάτων.

Η Ελληνική πολιτεία ακολουθεί στη Θράκη μια πολιτική απολύτως εναρμονισμένη και σε πολλές περιπτώσεις , ακόμη πιο προωθημένη από την Ευρωπαϊκή αντίληψη περί μειονοτήτων και ανοιχτής δημοκρατικής κοινωνίας.

Μία πολιτική που συστηματικά και σταδιακά στόχο έχει να απομονώνει κάθε εξτρεμιστική ή εθνικιστική φωνή απ' όπου και αν προέρχεται. Μια πολιτική που αντέχει σε οποιαδήποτε σύγκριση. Κανείς δεν ισχυρίζεται ότι έχει επιτευχθεί το τέλειο . Η συνεχής αυτοκριτική διορθώνει αδυναμίες που συνήθως προκύπτουν από μεμονωμένες συμπεριφορές της διοίκησης ή της αγοράς. Η Ελλάδα όμως με σαφήνεια και αυστηρότητα έχει κατ' επανάληψη επιλέξει μια αντιρατσιστική στάση, που απηχεί την προσήλωση της πολιτείας στο Κράτος Δικαίου .

Είναι ιδιαιτέρως σημαντικό το ότι η δημοκρατική πολιτεία στη Θράκη παρ' ότι κατ' επανάληψη προκαλείται από προβοκάτορες εθνικιστές της μιας ή της άλλης πλευράς , από θιασώτες του παντουρκισμού, από ανθρώπους που δεν διστάζουν να κερδοσκοπούν επενδύοντας πάνω στο μίσος και τον φανατισμό, δεν έχει υπαναχωρήσει , δεν έχει ενδώσει στο λαϊκισμό.

Τη στιγμή, που σε άλλα σημεία του πλανήτη ή της Βαλκανικής επιχειρούνται στη χαραυγή του 21ου αιώνα εθνικές εκκαθαρίσεις, εκδιώξεις, θρησκευτικοί περιορισμοί , γενοκτονίες , βάναυσες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Ελλάδα έχει στην πράξη πετύχει αυτό, που η Ευρώπη ονειρεύεται για τον εαυτό της αύριο, δηλαδή μια ανοιχτή ,διαπολιτισμική κοινωνία, όπου Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι , Πομάκοι , Αθίγγανοι , Τουρκογενείς και Αρμένιοι ζουν όλοι μαζί ελεύθερα και ειρηνικά , ως Ευρωπαίοι πολίτες , έχοντας αποδείξει στην πράξη πως η σύνθεση διαφορετικών πολιτισμών μπορεί στις ημέρες μας να αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα και όχι πηγή προβλημάτων.

Στη Θράκη η κοινωνία του σύγχρονου Ελληνικού πολιτισμού πέτυχε εύκολα αυτό που επιχειρεί να πετύχει εδώ και χρόνια στις ΗΠΑ η οικονομία της αγοράς και στην Ενωμένη Ευρώπη οι κανόνες του Κράτους Δικαίου.

Μετά τη μεταπολίτευση, όλες οι Κυβερνήσεις μέχρι σήμερα επεδίωξαν μια τολμηρή στροφή πολιτικής στη Θράκη, η οποία επιχείρησε να διορθώσει λάθη και παραλείψεις της δικτατορίας και να απεγκλωβιστεί σε σημαντικό βαθμό από την αρχή της αμοιβαιότητας, προωθώντας λογικές θετικής διάκρισης μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής μειονοτικής πολιτικής.

Τα πρώτα δείγματα της στροφής αυτής εκδηλώθηκαν από την Κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ενώ καθοριστικής σημασίας ήταν και οι πολιτικές που ακολούθησε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ως Πρωθυπουργός και ο Γιώργος Παπανδρέου, ως Υπουργός. Το 2000, ο Κώστας Καραμανλής ως αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, ανακοίνωσε σε μια ανοιχτή συγκέντρωση σε αυτή την αίθουσα τους βασικούς άξονες μιας Σύγχρονης Ευρωπαϊκής Μειονοτικής Πολιτικής που θα προσδιορίζεται από την ευρωπαϊκή λογική, τις απόψεις της ίδιας της μειονότητας και το σεβασμό του Δικαίου και των Διεθνών Διμερών Συνθηκών.

Τα βασικά πεδία που συμπεριελάμβανε η πολιτική αυτή ήταν τα εξής:

1. Η συνεχής βελτίωση της ποιότητας ζωής, ως αποτέλεσμα μιας σύγχρονης αναπτυξιακής αντίληψης.

2. Η έμπρακτη κατοχύρωση της θρησκευτικής ελευθερίας και όλων των ατομικών, κοινωνικών, πολιτικών και μειονοτικών δικαιωμάτων

3. Μια σύγχρονη εκπαιδευτική μειονοτική πολιτική.

Ως στόχος της διακηρυγμένης πολιτικής το 2000 προσδιορίστηκε:

«Η Δημιουργία μιας Ανοικτής Δημοκρατικής Κοινωνίας που θα αποτελεί Διεθνές Πρότυπο σεβασμού των ανθρωπίνων και μειονοτικών δικαιωμάτων και μοντέλο μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής μειονοτικής πολιτικής».

Το 2004 η νέα κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή, ξεκίνησε την υλοποίηση αυτής της διακήρυξης με συνέπεια και αποτελεσματικότητα.

Έχοντας διατελέσει Υπουργός σε αυτή την Κυβέρνηση, μπορώ να διαβεβαιώσω ότι υπήρξε απόλυτος συντονισμός και συστηματική παρακολούθηση της υλοποίησης αυτών των πολιτικών που συμφωνήσαμε από κοινού με τους εκπροσώπους της ίδιας της μειονότητας.

Αναφέρω μερικά αντιπροσωπευτικά παραδείγματα των αποτελεσμάτων αυτής της πολιτικής.

Έργα υποδομής για μία καλύτερη ποιότητα ζωής

Πρώτη μέριμνα της κυβερνητικής πολιτικής την περίοδο 2004-2009 υπήρξε η άρση της απομόνωσης των ορεινών και ημιορεινών περιοχών της Θράκης, στις οποίες διαβιεί το μεγαλύτερο μέρος της μουσουλμανικής μειονότητας.

Από την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, εγκρίθηκε ποσό που ξεπερνά τα 30 εκατομμύρια ευρώ, για τη δημιουργία σύγχρονου και ασφαλούς οδικού δικτύου, που θα συνδέει τους οικισμούς, όχι μόνο με τα μεγάλα αστικά κέντρα αλλά και μεταξύ τους, ώστε να μην αποκλείονται ούτε κατά τους χειμερινούς μήνες λόγω καιρικών συνθηκών. Σημαντικές έκτακτες χρηματοδοτήσεις εγκρίθηκαν από το Υπουργείο Εσωτερικών, ώστε να εκσυγχρονιστεί και το εσωτερικό δίκτυο των οικισμών καθώς και αυτό που διασυνδέει οικισμούς του ιδίου ΟΤΑ μεταξύ τους.

Το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών με απόφαση του ομιλούντος, ως Υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών, ενέταξε όλους τους μειονοτικούς ΟΤΑ, που το ζήτησαν στο πρόγραμμα «Συν-Κοινωνία», που προβλέπει τη δωρεάν συγκοινωνιακή σύνδεση όλων των διάσπαρτων και απομονωμένων οικισμών μέσω του ΚΤΕΛ. Επίσης, άρχισαν να τοποθετούνται, σε συνεργασία με την Hellas SAΤ, κεραίες Wi-Fi για δωρεάν internet καθώς και πιλοτικούς δέκτες για γρήγορο δορυφορικό internet σε κοινωνικές υπηρεσίες (Κοινότητες, ΚΕΠ, Ιατρεία) μέσα από το πρόγραμμα «ΔΟΡΥ».

Η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης ολοκλήρωσε μελέτη για την ανάπτυξη του ορεινού όγκου της οροσειράς της Ροδόπης προκειμένου να διασφαλίσει συμπληρωματικό εισόδημα για τους κατοίκους της μειονότητας μέσα από τον εναλλακτικό τουρισμό, τη βιολογική γεωργία, την κτηνοτροφία κ.α.

Στηρίχθηκαν οι μονοκαλλιεργητές του καπνού τύπου «Μπασμά» και επαναλειτούργησε το φυτώριο της Οργάνης, που πρόσφερε πολλές θέσεις εργασίας. Ενισχύθηκαν μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέσα από τα προγράμματα ΤΕΜΠΜΕ καθώς και μέσα από τα προγράμματα ανάπτυξης νεανικής και γυναικείας επιχειρηματικότητας.

Για τη νεολαία, εκτός από τις εκπαιδευτικές υποδομές, κατασκευάστηκαν σύγχρονοι αθλοχώροι (πχ, γήπεδο Οργάνης) και δρομολογήθηκε η κατασκευή μικρών κλειστών γυμναστηρίων. Τέλος, είναι σημαντικό να τονίσουμε, ότι δημιουργήθηκε δίκτυο σύγχρονων πολυδύναμων αγροτικών ιατρείων σε περιοχές της μειονότητας όπου παλαιότερα δεν υπήρχε ούτε αγροτικός γιατρός, με 24ωρη ιατρική κάλυψη και σύγχρονα ασθενοφόρα για τη μεταφορά σοβαρότερων περιστατικών.

Τα πέντε αυτά χρόνια δαπανήθηκε πολύς κόπος και κεφάλαιο ώστε να καλυφθούν κενά και να παρασχεθούν ευκαιρίες, δυνατότητες και στήριξη, όπου η μειονότητα το είχε ανάγκη ώστε να μη μειονεκτεί πουθενά έναντι όλου του υπόλοιπου πληθυσμού.

Έμπρακτος σεβασμός στη θρησκευτική ελευθερία

Η Ελληνική πολιτική σεβάστηκε διαχρονικά τη θρησκευτική ελευθερία της Μουσουλμανικής Μειονότητας στη Θράκη . Η Ελλάδα είναι από τα λίγα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ποτέ δεν αναγόρευσε σε πρόβλημα τα ήθη και τα έθιμα, τις συνήθειες και τα σύμβολα των Μουσουλμάνων. Την ώρα που «η μπούρκα» αποτέλεσε ζήτημα της κεντρικής πολιτικής αντιπαράθεσης στη Γερμανία και τη Γαλλία, στη Θράκη «ο φερετζές» των Μουσουλμανίδων είναι συνυφασμένος με την κοινωνική καθημερινότητα. Η μουσουλμανική μαντήλα αντιμετωπίζεται ως σύμβολο της θρησκευτικής καθημερινότητας και γίνεται απολύτως σεβαστή ακόμα και μέσα στα δημόσια σχολεία. Ότι σημαίνει για τα νέα χριστιανόπαιδα ο σταυρός, το ίδιο είναι και για τις μαθήτριες της μειονότητας η μαντήλα. Τα θρακιωτόπουλα κάθονται μαζί στο ίδιο θρανίο χωρίς η πίστη του ενός να ενοχλεί το άλλο κι αυτό είναι μια καταπληκτική εικόνα έμπρακτου αλληλοσεβασμού της κοινωνίας των νέων ανθρώπων.

Επιπρόσθετα η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που στο δικαιϊκό της σύστημα έχει πλήρως ενσωματωμένο το Ισλαμικό Δίκαιο (Σαρία), αρκεί αυτό να μην έρχεται σε σύγκρουση με το Εθνικό Σύνταγμα, τους νόμους του Κράτους και το ευρωπαϊκό δίκαιο. Ο Μουφτής είναι ο δικαστής του οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου, που εφαρμόζει τον Ιερό Νόμο προσαρμόζοντας όμως κατά κανόνα τις αποφάσεις του στο Ευρωπαϊκό και Εθνικό δικαιϊκό σύστημα. Οι αποφάσεις αυτές συχνά ελέγχονται και από την αστική δικαιοσύνη. Όλο αυτό το προοδευτικό σύστημα δεν εκπέμπει απλά αλληλοσεβασμό, αλλά λειτουργεί και «παιδαγωγικά» διότι συμβάλει στην εναρμόνιση του ισλαμικού πληθυσμού στην Ευρωπαϊκή και δημοκρατική κουλτούρα. Στην ανάπτυξη της μετριοπάθειας και της ευρωπαϊκής προσαρμογής των Μουσουλμάνων συμβάλλει και η καλή συνεργασία της Ελλάδας με τις πιο μετριοπαθείς θεολογικές εκφράσεις του αραβικού Ισλάμ, όπως είναι το Πανεπιστήμιο της Αιγύπτου Αλ Αζααρ και ο μεγάλος Ιμάμης του Καϊρου ή οι μεταρρυθμιστές της Ιορδανικής κυβέρνησης.

Ως Υφυπουργός των Εξωτερικών της Ελλάδας είχα τη δυνατότητα να επισκεφθώ τις δύο χώρες και στο Κάιρο να ευχαριστήσω τον Μεγάλο Ιμάμη για τη νοοτροπία, που εκπέμπει στους απόφοιτους του Πανεπιστημίου του, που είναι υπότροφοι από τη Θράκη. Επίσης μου δόθηκε η δυνατότητα σε συνεργασία με την κυβέρνηση της Ιορδανίας και τον Βασιλιά Αμπντάλα Β’, να αποστείλω κλιμάκιο Ελλήνων επιστημόνων προκειμένου να μελετήσει τις μεταρρυθμίσεις, που γίνονται στο ισλαμικό δίκαιο της Ιορδανίας προς την κατεύθυνση μεγαλύτερης μετριοπάθειας και περισσότερης δημοκρατίας κόντρα στον φανατισμό και τον φονταμενταλισμό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα παρακολουθεί τις εξελίξεις σε όλες τις μουσουλμανικές χώρες και συνειδητά επιλέγει τα πιο μετριοπαθή και προοδευτικά μοντέλα, που διευκολύνουν την Ευρωπαϊκή προσαρμογή της μουσουλμανικής μειονότητας. Οι Μουφτήδες της Θράκης είναι διορισμένοι όπως στα περισσότερα μουσουλμανικά κράτη, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας. Αυτό οφείλεται όχι μόνο στην παράδοση του Ισλάμ αλλά και στο γεγονός ότι βάση του Ελληνικού νόμου αποτελούν Δημόσια Αρχή που ασκεί και δικαστική εξουσία.

Οι απόψεις, που υποστηρίζουν την εκλογή, είναι σαφές ότι εκπορεύονται από πολιτικές ή εθνικιστικές σκοπιμότητες και έρχονται σε αντίθεση με την ιερή παράδοση του Ισλάμ καθώς και με το Ελληνικό δίκαιο. Επίσης, οι απόψεις που πυκνώνουν τον τελευταίο καιρό υπέρ της κατάργησης της «Σαρία» στη Θράκη, όσο κι αν προβάλλονται σαν προοδευτικές από τους εκφραστές τους είναι μάλλον παρεμβατικές και αντιδημοκρατικές, όσον αφορά την εσωτερική λειτουργία των μουσουλμάνων. Σε μια δημοκρατική κοινωνία σαν την Ελληνική η κατάργηση της «Σαρία» και του «Φερετζέ» είναι ζήτημα, που αφορά την ίδια τη μειονότητα και δεν επιτρέπεται να επιβάλλεται διά νόμου από το κράτος, όπως στην Κεμαλική Τουρκία. Ιδιαίτερα όταν το μοντέλο αυτό έχει αποδειχθεί διαχρονικά επιτυχημένο, διότι δίνει στο άτομο την ελευθερία επιλογής, δεν έχει δημιουργήσει συγκρούσεις, φανατισμούς ή ακρότητες και έχει συμβάλει στην ανάπτυξη της ανοχής στη διαφορετικότητα, διευκολύνοντας την ενίσχυση της μετριοπάθειας και την ομαλή ένταξη των Μουσουλμάνων στη δημοκρατική ευρωπαϊκή πραγματικότητα.

Η ελληνική πολιτεία απέδειξε έμπρακτα το σεβασμό της στη Θρησκευτική Ελευθερία στη Θράκη. Αυτό προκύπτει εκτός των άλλων και από τη λειτουργία 284 τζαμιών με 437 θρησκευτικούς λειτουργούς και 30 θεολόγους .

Η κυβέρνηση Καραμανλή προχώρησε:

α) Στη χαριστική ρύθμιση των χρεών εκατομμυρίων ευρώ προς το δημόσιο της βακουφικής περιουσίας.

β) Στην ψήφιση νόμου για την καλύτερη και διαφανέστερη διαχείριση και αξιοποίηση της βακουφικής περιουσίας μετά από συνεννόηση με τους ίδιους τους αιρετούς εκπροσώπους της Μουσουλμανικής Μειονότητας.

γ) Στη θεσμοθέτηση της πρόσληψης στο Ελληνικό δημόσιο εκατοντάδων ιεροδιδασκάλων-ιμάμηδων, ώστε να αντιμετωπίζονται όπως οι χριστιανοί συνάδελφοι τους. Δηλαδή, να προσλαμβάνονται από τους Μουφτήδες με μισθοδοσία και ασφάλιση του δημοσίου και να υπάγονται στο Υπουργείο Παιδείας και όχι σε μαύρες χρηματοδοτήσεις.

δ) Επίσης, το Ελληνικό κράτος εξέδωσε την τελευταία δεκαετία οικοδομικές άδειες ανέγερσης ή ανακατασκευής για πάνω από 31 τεμένη στη Θράκη συχνά και κατά παρέκκλιση των πολεοδομικών περιορισμών.

ε) Ειδική μέριμνα λαμβάνεται συστηματικά και για την συντήρηση και ανάδειξη ιστορικών ισλαμικών μνημείων.

Η ανοιχτή κοινωνία που αναπτύσσεται στη Θράκη δεν επιδιώκει την αφομοίωση αλλά την ενσωμάτωση των Μουσουλμάνων στη ευρωπαϊκή κοινωνία. Δεν στοχεύει στην κατάργηση της διαφορετικότητας, αλλά στην ανάπτυξη του αλληλοσεβασμού. Ενός όμως αλληλοσεβασμού, που δεν αφορά μόνο στη σχέση μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων, αλλά και στη σχέση διαφορετικών Μουσουλμανικών δογμάτων ή ομάδων μεταξύ τους όπως είναι για παράδειγμα οι παλαιομουσουλμάνοι, οι Μπεκτασήδες, οι νεομουσουλμάνοι και άλλοι.

Είναι απαράδεκτο να εκδηλώνονται ενέργειες, που κατευθύνονται σαφώς από ακραίους κύκλους της τουρκικής πολιτικής και αποσκοπούν στην τουρκοποίηση των άλλων μουσουλμανικών ομάδων, όπως οι Πομάκοι ή οι Rom (αθίγγανοι), χρησιμοποιώντας ως εργαλείο, αρχικά τη θρησκεία και σταδιακά τη γλώσσα.

Η Ελλάδα πιστεύει απόλυτα ότι όποιος ζητά σεβασμό στα μειονοτικά δικαιώματα θα πρέπει πρωτευόντως ο ίδιος να σέβεται τις ιδιαιτερότητες και τα δικαιώματα των άλλων εθνοτικών και πολιτιστικών μουσουλμανικών υποομάδων της μειονότητας, όπως είναι οι Πομάκοι και οι Rom. Και οι μειονότητες της μειονότητας έχουν αναγνωρισμένα δικαιώματα στον αυτοπροσδιορισμό και στη διαφορετικότητα.

Αποτελέσματα μιας σύγχρονης εκπαιδευτικής πολιτικής

Στην περιοχή της Θράκης κατοικούν πάνω από 115.000 μουσουλμάνοι Έλληνες πολίτες, που αντιστοιχούν περίπου στο 1% του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Η Ελληνική πολιτεία τις τελευταίες δεκαετίες έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση, θεωρώντας ότι αυτή είναι το ασφαλέστερο όχημα για την ένταξη των νέων μουσουλμάνων στην ελληνοευρωπαϊκή πραγματικότητα. Μια σύγχρονη παιδεία εξουδετερώνει φονταμενταλιστικές ή εθνικιστικές λογικές και διασφαλίζει ίσες ευκαιρίες στους μειονοτικούς πληθυσμούς εδραιώνοντας το πρότυπο μιας ανοιχτής δημοκρατικής κοινωνίας στη Θράκη .

Το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων δεν έμεινε εγκλωβισμένο στην αγκυλωτική αρχή της αμοιβαιότητας, που περιγράφονταν στη συνθήκη της Λωζάννης. Χωρίς να παρακολουθεί τις εθνικιστικές και αναχρονιστικές πολιτικές, που συστηματικά εφήρμοσε επί μακρόν η Τουρκική πολιτική στους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου, προχώρησε τα τελευταία χρόνια επιθετικά στην εδραίωση ενός Ευρωπαϊκού μοντέλου εκπαίδευσης, που διασφαλίζει στην πράξη τις ευκαιρίες και τις δυνατότητες για το πέρασμα σε μια ανοιχτή κοινωνία ανοχής και αλληλοσεβασμού.

Το σχολικό έτος 2008-2009 στη Θράκη λειτουργούσαν 194 μειονοτικά δημοτικά σχολεία (τώρα 173). Τα περισσότερα από αυτά (145) είναι σε ορεινές και δυσπρόσιτες περιοχές και δεν έχουν τον ελάχιστο αριθμό μαθητών, που απαιτείται από το νόμο για τη λειτουργία τους. Παρ’ όλα αυτά η πολιτεία συνεχίζει τη λειτουργία τους για να διευκολύνει τους μαθητές, που σε άλλη περίπτωση θα ήσαν υποχρεωμένοι να μετακινούνται σε άλλα σχολεία. Ειδικά προγράμματα εφαρμόζονται εδώ και αρκετά χρόνια για να διευκολύνουν τους μαθητές της μειονότητας να μάθουν την ελληνική γλώσσα, μέσα από ειδικά γραμμένα για αυτούς βιβλία. Σε μειονοτικές περιοχές της Θράκης λειτουργούν 65 νηπιαγωγεία. Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση λειτουργούν δύο μειονοτικά Γυμνάσια- Λύκεια στην Κομοτηνή και στην Ξάνθη αντιστοίχως. Τα ιεροσπουδαστήρια ακολουθούν το πρόγραμμα των δημοσίων σχολείων ενώ παράλληλα εκπαιδεύουν τους μαθητές για να αναλάβουν ιερατικά καθήκοντα στα ισλαμικά τεμένη. Μεγάλος αριθμός μουσουλμάνων μαθητών επιλέγει να παρακολουθήσει τη δημόσια δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Το 2008-09 φοιτούν 4.650 μαθητές και μαθήτριες σε δημόσια Γυμνάσια, Γενικά και Επαγγελματικά Λύκεια της Θράκης σε σχέση με τους 3.115 μαθητές και μαθήτριες, που φοίτησαν το 2001-02 (αύξηση 49%). Από το 2007-08 έχει ενταχθεί πιλοτικά σε Γυμνάσια και Λύκεια της Ξάνθης και της Ροδόπης το μάθημα της τουρκικής γλώσσας. Είναι εντυπωσιακό ότι οι γονείς και οι μαθητές τους συνειδητά επιλέγουν όλο και περισσότερο τη στροφή από τη μειονοτική στη δημόσια εκπαίδευση. Αυτό αποδεικνύει τον αυξανόμενο βαθμό εμπιστοσύνης των μειονοτικών προς την Ελληνική πολιτεία και παράλληλα επιβεβαιώνει την ισχυρή επιθυμία των πολιτών της μειονότητας να ενταχθούν πλήρως στην Ευρωπαϊκή κοινωνία και την τοπική αγορά.

Κινητροδοτικά προς αυτή την κατεύθυνση λειτουργεί η επέκταση του μέτρου, που δίνει την δυνατότητα εισόδου των Μουσουλμάνων μαθητών, που αποφοιτούν όχι μόνο από Γενικά αλλά και από Επαγγελματικά Λύκεια στα ΑΕΙ της χώρας κατά 0,5%.

Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση

Η περίοδος 2004-2009 υπήρξε ιδιαιτέρως αποτελεσματική όσον αφορά στην εφαρμογή μιας σύγχρονης ευρωπαϊκού προσανατολισμού μειονοτικής εκπαιδευτικής πολιτικής. Με πρωτοβουλία και του ομιλούντος ως Υφυπουργού Εξωτερικών ή αργότερα Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, ιδρύθηκαν μετά το 2004 τα 33 από τα συνολικά 65 νηπιαγωγεία, που λειτουργούν στη Θράκη στους Νομούς Ξάνθης, Ροδόπης και Έβρου για τους Μουσουλμάνους μαθητές.

Λειτούργησαν 96 ολοήμερα μειονοτικά σχολεία με 196 τμήματα, δηλαδή από το 2004 και μετά αυξήθηκαν κατά 427% τα ολοήμερα μειονοτικά σχολεία και κατά 340% τα αντίστοιχα τμήματα. 80 νέες οργανικές θέσεις εκπαιδευτικών του μειονοτικού προγράμματος προστέθηκαν στις ήδη υπάρχουσες 250 οργανικές θέσεις (αύξηση κατά 32%). Την περίοδο 2004-08 προσελήφθηκαν 111 μόνιμοι νέοι Μουσουλμάνοι εκπαιδευτικοί (αύξηση κατά 208% σε σχέση με την προηγούμενη τετραετία). Επιπλέον, το 2008-09 προσελήφθησαν συμπληρωματικά 173 Μουσουλμάνοι εκπαιδευτικοί ως αναπληρωτές. Αυξήθηκε η συμμετοχή των Μουσουλμάνων μαθητών στα ολοήμερα μειονοτικά σχολεία σε ποσοστό 145,40% στα τελευταία πέντε χρόνια. 46% αυξήθηκαν κατά την τελευταία τετραετία οι δαπάνες μισθοδοσίας εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και ανέρχονται σε 24.038.000 ευρώ το 2008 από 16.453.000 ευρώ το 2003-04. Οι λειτουργικές δαπάνες που καταβάλλονται από το Υπουργείο Παιδείας στις αιρετές σχολικές εφορείες των μειονοτικών σχολείων αυξήθηκαν από 1.115.000 ευρώ το 2004 σε 1.923.000 ευρώ το 2008, ποσοστό 72,46%. Για την αντιμετώπιση της σχολικής διαρροής σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες Μουσουλμάνων έχουν δαπανηθεί τα τελευταία πέντε έτη 1.200.000 ευρώ. Διανέμονται ετησίως δωρεάν σε όλους τους μαθητές της μειονοτικής εκπαίδευσης 55 τίτλοι ελληνόγλωσσων βιβλίων και 37 τίτλοι τουρκόγλωσσων βιβλίων σε 38.000 αντίτυπα.

Στο Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων:

• Δαπανήθηκαν 9.640.000 ευρώ κατά την περίοδο 1996-2004 και 7.350.000 ευρώ την περίοδο 2004-08

• Εκδόθηκαν 55 τίτλοι για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας

• Μετεκπαιδεύθηκαν και απασχολήθηκαν στο πρόγραμμα 800 εκπαιδευτικοί

• Επιμορφώθηκαν με Ειδικές Κινητές Μονάδες εκατοντάδες Μουσουλμάνοι μαθητές ιδίως σε ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές.

Δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Το πιο κρίσιμο στάδιο για την πλήρη εκπαιδευτική ένταξη και κοινωνική ενσωμάτωση των μουσουλμανοπαίδων είναι η φάση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Σε αυτή τη φάση εμφανίζονταν επί δεκαετίες τα υψηλότερα ποσοστά σχολικής διαρροής, που αφορούσαν κυρίως τις μαθήτριες. Οι γυναίκες, στην επί δεκαετίες κλειστή και συντηρητική μουσουλμανική κοινωνία, αποθαρρύνονταν για μία σειρά από λόγους να στραφούν στην εκπαίδευση.

Τα τελευταία χρόνια η εξέλιξη της θρακιώτικης κοινωνίας, σε συνδυασμό με τις επίμονες προσπάθειες της ελληνικής πολιτείας, άρχισαν να αντιστρέφουν αυτή την τάση. Το ελληνικό κράτος αύξησε το 2008 κατά 102% τις δαπάνες για τη μεταφορά μουσουλμάνων μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, προκειμένου να κινητροδοτήσει κυρίως τις μουσουλμανίδες, τουρκογενείς ή Πομάκες, των απομακρυσμένων και ορεινών οικισμών να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο Γυμνάσιο και το Λύκειο. Το ΥΠΕΠΘ δέχθηκε τη θετική εξαίρεση της βάσης του 10 για τα παιδιά της μειονότητας, ώστε να διευκολύνει την πρόσβασή τους στην ανώτατη εκπαίδευση. Επίσης, επεξέτεινε την ποσόστωση 0,5% για τα μουσουλμανόπαιδα κατά την εισαγωγή τους στα ΑΕΙ από τα Γενικά Λύκεια, που ίσχυε μέχρι τότε, και για τα ΕΠΑΛ και τις ΕΠΑΣ, όπως και για τους αποφοίτους των ΤΕΕ.

Προκειμένου να ενθαρρυνθεί η πλήρης εκπαιδευτική ένταξη της μειονότητας ξεκίνησε η πιλοτική διδασκαλία της τουρκικής γλώσσας στα δημόσια Γυμνάσια και Λύκεια. Μέτρο που στην αρχή πολεμήθηκε συστηματικά από αναχρονιστικούς και φοβικούς κύκλους της τουρκικής πολιτικής, που θεώρησαν ότι χάνουν την επιρροή τους σε ένα ζωντανό κομμάτι των μουσουλμάνων της Θράκης. Με την ενθαρρυντική αυτή πολιτική η Ελλάδα πέτυχε τα έτη 2008-2009 να καταπολεμήσει ιδιαίτερα τη σχολική διαρροή των μουσουλμανοπαίδων μαθητριών επιτυγχάνοντας αύξηση εγγραφών στα Γυμνάσια κατά 33% και στα Λύκεια της Θράκης κατά 195%.

Ειδική πολιτική το ίδιο διάστημα ακολουθήθηκε για το τμήμα των μουσουλμανοπαίδων Αθιγγάνων, όπου δόθηκαν επίσης πρόσθετα κίνητρα με ειδικές πολιτικές για την αντιμετώπιση της σχολικής διαρροής, που είναι ιδιαίτερα έντονα.

Ανώτατη Εκπαίδευση

Οι μουσουλμάνοι μαθητές της Θράκης παγίως κατά το παρελθόν επέλεγαν για σπουδές τα τουρκικά Πανεπιστήμια, ενώ ένας σημαντικό ποσοστό κυρίως θρησκευόμενων Πομάκων εστρέφετο σε άλλες μουσουλμανικές χώρες. Η Τουρκία ενθάρρυνε και κινητροδοτούσε με διάφορους τρόπους αυτή τη ροή, επενδύοντας πάνω στην παραγωγή μίας νέας γενιάς επιστημόνων στους οποίους καλλιεργούσε το τουρκικό φρόνημα και στη συνέχεια τους προσανατόλιζε στο να επιστρέψουν στη Θράκη.

Η κατάσταση αυτή αρχίζει να ανατρέπεται από την ώρα που οι ελληνικές κυβερνήσεις παίρνουν την πρωτοβουλία με απόφαση του Γιώργου Παπανδρέου, να υιοθετήσουν τη θετική διάκριση στην εισαγωγή στα Πανεπιστήμια με ποσοστό 0,5%. Στοιχείο που εκείνη την εποχή θεραπεύει την υστέρηση που εντοπίζονταν στη γνώση της ελληνικής γλώσσας.

Η πολιτική αυτή που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, είχε ως αποτέλεσμα να ανοίξουν οι πόρτες των ελληνικών ΑΕΙ με αποτέλεσμα χριστιανοί και μουσουλμάνοι να συναντηθούν σε μια γόνιμη εκπαιδευτική προσπάθεια που θα οδηγήσει στη διαμόρφωση ελεύθερων συνειδήσεων, που δε χειραγωγούνται από τις εξουσίες και θα εδραιώσει μια νέα νοοτροπία μέσα από μια σύγχρονη παιδεία.

Στην κατεύθυνση αυτή κινήθηκε τα τελευταία χρόνια η Ελληνική Πολιτεία με εξαιρετική επιτυχία. Εκτινάχθηκε το ποσοστό συμμετοχής των μουσουλμανοπαίδων που επέλεξαν να σπουδάσουν στα ελληνικά Πανεπιστήμια και ΤΕΙ. Αυξήθηκε 168% τα τελευταία πέντε χρόνια, διαμορφώνοντας μία νέα δυναμική γενιά, έτοιμη να συμβάλει στην εδραίωση σύγχρονων αντιλήψεων, που θα κλείνουν την πόρτα στους φανατισμούς, τους εθνικισμούς και τους φονταμενταλισμούς και θα προωθούν μία καινούρια ευρωπαϊκή νοοτροπία. Μία νοοτροπία, που θα μεταβάλει τη διαφορετικότητα από μειονέκτημα του χθες σε συγκριτικό πλεονέκτημα του αύριο,

Με αυτή τη νοοτροπία και την αντίληψη η μουσουλμανική μειονότητα και οι επί μέρους πολιτισμικές ή εθνοτικές της υποομάδες είναι βέβαιον ότι θα λειτουργήσουν ως γέφυρα συνεργασίας με γειτονικές αγορές και φιλίας και συνεννόησης με γειτονικές κοινωνίες.

Η πολιτική που υλοποιήσαμε την περίοδο 2004-2009, την τελευταία τετραετία με τη σφοδρή οικονομική κρίση που έπληξε τη χώρα, παρότι πάγωσε ή φρέναρε μια σειρά από πρωτοβουλίες, σε καμία περίπτωση δεν άλλαξε τον προσανατολισμό της ελληνικής πολιτείας. Στην κατεύθυνση αυτή συνεχίζουμε επίμονα να εργαζόμαστε, επιδιώκοντας την απομόνωση ακραίων φωνών, την αποδόμηση αναχρονιστικών πολιτικών, την εδραίωση και ανάδειξη της Θράκης ως Πρότυπο Ανοιχτής Δημοκρατικής Κοινωνίας και Σύγχρονης Ευρωπαϊκής Μειονοτικής Πολιτικής.

Σημείωση: Παρά την οικονομική κρίση που μαστίζει την Ελλάδα δεν καταγράφονται μεταναστευτικά κύματα της μειονότητας προς την Τουρκία η οποία βρίσκεται σε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη!».